[ Pobierz całość w formacie PDF ]
dzwięku.
Procedurę stosowania kurzego białka w kąpieli galwanizacyjnej potwierdził w 2009 r.
osobiście autorowi niniejszej pracy ostatni mistrz galwanizerni Czesław Sadal, (który pracował
w galwanizerni w latach 1984-1990). Poprzednikiem Czesława Sadala był Leszek Zawodnik.
b) Produkcja etykiet na płyty (drukarnia).
24Acetat-płyta metalowa pokryta tworzywem w którym nacięto specjalnym urządzeniem (w Polskich
Nagraniach ) spiralną ścieżkę mikrorowków zapisu dzwięku z taśmy dzwiękowej zwanej matką , uprzednio
nagranej w studiu nagrań.(przyp. autora)
25 M.Majewski, K.Deryński Historia ZTS Pronit -wspomina Wiesława Połońska, Nagranie video UM w
Pionkach, Pionki 2007
22
Odbywała się w budynku BNG-5 . Etykiety (na etykietę mówiono także czasem label26)
były drukowane za pomocą prasy drukarskiej z wygrawerowanych metalowych matryc
zawierających wszystkie niezbędne elementy charakteryzujące płytę: nazwy utworów lub
albumu, logo tłoczni, logo wydawcy, numer katalogowy płyty, symbol strony płyty (A lub B)
nazwy zespołu czy imię i nazwisko wykonawcy (ów) utworów oraz sentencję Prawa
producenta i prawa autorskie zastrzeżone. Kopiowanie i publiczne odtwarzanie bez zezwolenia
wzbronione . W maszynie drukarskiej mocowano matrycę, którą wałki maszyny pokrywały
farbą drukarską farbą i odbijały treść na przewijającej się rolce papieru. Po nadrukowaniu treści
etykiety na papierze, specjalny wykrojnik nadawał etykietom okrągły kształt. Czasem kiedy
wykonywano koperty zastępcze, pracownicy drukarni składali teksty z ołowianych czcionek
i maszyna drukarska wykonywała nadruki na kartonowym papierze z którego sklejano koperty.
Na drukarni etykiet pracowało 3 osoby (w tym dwie kobiety), a praca odbywała się na 2
zmiany. Ostatni pracownicy drukarni to: W. Karczewska, D.Wiśniewska, B.Czyżewski.
c) Produkcja (prasowanie) płyt (tłocznia).
Ulokowana była w budynku BNG-4. Tłoczenie płyt na prasach odbywało się według
technologii opracowanej przez Biuro Techniczne Wytwórni Chemicznej Nr 8 (w 1956 r.) do
końca produkcji płyt gramofonowych w ZTS Pronit . Oczywiście tłocznia na przestrzeni lat
wraz z rozwojem, modernizacją techniczną sprzętu i powiększaniem parku maszynowego
(prasy) ulegała modyfikacjom, jednak pozostała do końca w zasadniczej metodzie wciąż
niezmieniona.
Metodę produkcji płyty gramofonowej opisuje bardzo obrazowo Wiesława Połońska27:
Mówiąc krótko technologia tłoczenia polegała na tym, że na prasie tłoczącej góra-dół były
zamontowane matryce28. Na stronie wypukłej dokładano etykiety na płyty, które sami
produkowaliśmy. Obok prasy w podręcznym urządzeniu nagrzewał się pojemnik z masą. Kiedy
masa osiągnęła odpowiednią plastyczność wkładano ją do prasy i rozpoczynano proces
tłoczenia. Technologicznie ustalony był czas grzania, studzenia, więc w wyznaczonym czasie
płyta była gotowa.
Charakterystyka fizyko-chemiczna procesu,
Prasowanie masy polichlorku winylu z komponentami pomiędzy matrycami niklowymi
(negatywami) odbywało się w temperaturze 1600C oraz ciśnieniu od 120-200 atmosfer (w
zależności od wielkości płyty). Masa do tłoczenia płyt była tworzywem termoplastycznym ,
które w trakcie prasowania nie ulegała żadnym znaczniejszym przemianom chemicznym.
Długotrwałe ogrzewanie masy mogło jednak powodować nieodwracalne procesy chemiczne
(częściowy rozkład polichlorku winylu), dlatego też czas ogrzewania i temperatura były ściśle
określone w instrukcjach pracy dla każdego rodzaju prasy. Wydajność procesu wynosiła od 75%
-90% w stosunku do masy. Powstałe straty składały się na: odpady (część masy, która podczas
prasowania wypływała z formy przez szczelinę 12%), braki (płyty posiadające skazy
dyskwalifikujące je do sprzedaży-pozostały procent).
Surowce i materiały pomocnicze stosowane w procesie tłoczenia,
-masa Mikro w postaci tabliczek lub granulatu ze świadectwem jakości własnej kontroli
technicznej,
-matryce (negatywy) ze świadectwem kontroli technicznej zgodnym z warunkami technicznym
26 Label metka (z angielskiego, przyp. autora)
27 M.Majewski, K.Deryński Historia ZTS Pronit -wspomina Wiesława Połońska, Nagranie video UM w
Pionkach, Pionki 2007
28 Niklowe negatywy wytworzone na galwanizerni (przyp. autora)
23
zawartymi w normie NZ-52-ZPM-29. Każda matryca opatrzona numerem katalogowym płyty,
-etykiety na płyty wprasowywane w masę. Etykiety musiały mieć numer katalogowy płyty
zgodny z matrycą,
-opakowanie bezpośrednie-koszulki bibułkowe lub igelitowe (od lat osiemdziesiątych
polietylenowe) na płytę,
-koperty kartonowe z kolorową szatą graficzną lub białe czy szare (jako opakowanie zastępcze)
projektowane i drukowane dla każdej płyty odrębnie.
Proces prasowania,
-przygotowanie,
Matrycę przygotowywano przez dokładne czyszczenie szczoteczką z koziego włosia usuwając
najdrobniejsze cząstki pyłu i kurzu. W ten sposób czyszczono też gniazdo prasy. Po założeniu
matrycy w gniazdo prasy myto ją 0,5% roztworem amoniaku i spłukiwano wodą destylowaną ,
aby usunąć tłuste zanieczyszczenia. Jeżeli na matrycy pozostawały nadal na lustrzanym odbiciu
ślady tłuszczu, smarowano ją stearyną, potem ściągano z niej przy użyciu amoniaku stearynę
wraz z tłuszczem za pomocą tej samej szczoteczki i ponownie płukano wodą destylowaną.
Matryce mogły być przenoszone, montowane wyłącznie w rękawiczkach z bawełny. Pot i tłuszcz
z rąk powodowały korozje masy podczas prasowania powodując wady w ścieżce dzwiękowej
płyty.
Masę Mikro przed prasowaniem należało podgrzewać na stole grzewczym stojącym
obok prasy29 przez okres 7 minut. Temperaturę stołu kontrolowano pośrednio przez pomiar
ciśnienia pary ogrzewającej stół. Raz na dobę sprawdzano temperaturę stołu bezpośrednio przy
pomocy tak zwanego topnika lub termopary. Na stole układano od 6-8 płytek co minutę
przekręcając je na drugą stronę dla zachowania równomiernego podgrzewania. Na trzy minuty
przed włożeniem do formy prasy płytkę przykrywano pokrywą zabezpieczając ją przed utratą
ciepła. W ostatniej minucie przed włożeniem do prasy płytkę przekrawano nożyczkami tak, aby
warstwa masy miała grubość około 1,5 cm.
Etykiety przed użyciem dosuszano po pobraniu z magazynu. W tym celu umieszczano je w
[ Pobierz całość w formacie PDF ]